การติดต่อของโรคพิษสุนัขบ้าในแมว ในธรรมชาติเกิดจากการได้รับเชื้อทางน้ำลายของแมวที่เป็นโรคพิษสุนัขบ้าเองกัดเอา หรือได้รับเชื้อจากน้ำลายโดยการกัดของสัตว์เลี้ยงอื่นๆที่เป็นโรคพิษสุนัขบ้า เช่น จากสุนัข เป็นต้น โดยเชื้อไวรัสโรคพิษสุนัขบ้าจะเริ่มถูกขับออกมาทางน้ำลายของแมวในช่วงระยะ 1 วันก่อนแสดงอาการและจะมีอยู่ในน้ำลายตลอดจนกระทั่งแมวตาย คนและสัตว์เลี้ยงอื่นๆได้รับอันตรายจากโรคพิษสุนัขบ้าในแมวเช่นเดียวกัดโรคพิษสุนัขบ้าในสุนัข
เชื้อไวรัสโรคพิษสุนัขบ้า จะเข้าสู่ร่างกายคนหรือสัตว์ทางบาดแผลที่ถูกสัตว์หรือสุนัขที่เป็นโรคพิษสุนัขบ้ากัดโดยตรง หรือน้ำลายสัตว์ไปสัมผัสบริเวณบาดแผลที่ฉีกขาดที่ผิวหนังหรือตามเยื่อเมือกต่างๆของร่างกายเช่น เยื่อเมือกบริเวณปาก ตา จมูก เป็นต้น
แมวที่ถูกสัตว์ที่เป็นโรคพิษสุนัขบ้ากัดเอาระยะฟักตัวของโรคเฉลี่ย 18 วัน ปกติจะพบว่าแมวที่โตเต็มที่แล้วมักจะมีความต้านทานต่อการติดโรคสูงกว่าลูกแมวและระยะฟักตัวของโรคมักจะยาวนานกว่า
อาการของโรคพิษสุนัขบ้าในแมว แบ่งออกเป็น 3 ระยะ ดังนี้คือ อาการระยะเริ่มแรก ระยะตื่นเต้น และระยะอัมพาต
อาการระยะเริ่มแรก แมวที่ชอบคลุกคลีกับเจ้าของอาจกัดหรือข่วนเจ้าของโดยเเสดงอาการอารมณ์ฉุนเฉียวฉับพลัน หรืออาจหลบซ่อนตัวในที่มืด
อาการระยะตื่นเต้น แมวจะเริ่มมีอาการกล้ามเนื้อสั่น กล้ามเนื้อเริ่มทำงานไม่สัมพันธ์กัน ตามด้วยอาการทางระบบประสาท ดุร้ายถ้ากักขังจะแสดงอาการท่าทีพร้อมที่จะกัดหรือข่วนโดยเฉพาะเมื่อมีวัตถุเคลื่อนไหวผ่าน และมีอาการกลืนลำบาก น้ำลายไหลเนื่องจากเกิดอัมพาตของกล้ามเนื้อที่เกี่ยวกับการเคี้ยวและการกลืน โดยทั่วไประยะนี้จะแสดงอาการประมาณ 2 – 4 วัน ซึ่งเป็นช่วงที่เป็นอันตรายแก่เจ้าของเป็นอย่างมาก หลังจากนั้นจะเข้าสู่ระยะอัมพาต
อาการระยะอัมพาต แมวจะเริ่มแสดงอาการเกิดอัมพาตที่ส่วนท้ายของลำตัวก่อนแล้วแผ่ขยายไปยังส่วนลำตัวและหัว จนเกิดอัมพาตทั่วตัวอย่างรวดเร็วแล้วตายในที่สุด
โดยทั่วไปพบว่าแมวที่เป็นโรคพิษสุนัขบ้าส่วนใหญ่ จะแดงอาการในระยะตื่นเต้นให้เห็นเด่นชัดหรือเรียกว่าเป็นบ้าแบบดุร้ายมากกว่าแสดงอาการในระยะอัมพาตเด่นชัดหรือบ้าแบบซึม
การตรวจโรค
ทำได้โดยการเก็บเนื้อเยื่อสมองไปตรวจหาเชื้อ และนำบางส่วนฉีดเข้าหนูเพื่อยืนยันว่ามีเชื้อแน่นอนหรือไม่ แปลได้ว่าแมวตัวนั้นต้องตายก่อนตรวจอย่างแน่นอน แต่ก็มีวิธีตรวจสอบก่อนที่สัตว์จะเสียชีวิตแล้วเช่นกัน โดยการเก็บน้ำลายไปตรวจ กำลังอยู่ในช่วงการทดลองวิจัยอยู่ครับ แต่เจ้าของอย่าพยายามเสี่ยงเก็บน้ำลายเลย มันอันตรายมากครับ อย่าลืมนะครับว่า เป็นแล้วตายเท่านั้น
เชื้อตัวนี้มีจุดอ่อนคือ ค่อนข้างตายง่าย เพราะเชื้อมีชีวิตอยู่ในซากที่ตายแล้วและแช่ที่ 20 องศาเซลเซียส ได้แค่วันกว่าๆ เท่านั้น ดังนั้น ถ้าสัตว์ตายต้องรีบส่งซากไปตรวจที่เสาวภาตรงถนนพระราม 4 ใกล้โรงพยาบาลจุฬาโดยด่วนที่สุดนะครับ ที่นั่นเขารับชันสูตรซากตลอด 24 ชั่วโมง หรืออาจจจะตัดส่งเฉพาะหัวก็ได้ แต่ผู้รับอาสาตัดหัวสัตว์ต้องไม่มีแผลที่ มือ และต้องใส่ถุงมือยางหนา แล้วจัดการฝังซากสัตว์ให้ลึกประมาณ 50 เซนติเมตร
มีดที่ใช้ตัดหัวสัตว์ เครื่องมือที่ใช้ต้องต้มให้เดือด 30 นาทีเพื่อฆ่าเชื้อ และบริเวณที่ตัดหัวสัตว์ต้องล้างทำความสะอาดด้วยผงซักฟอกหรือน้ำยาฆ่าเชื้อ โรค
มีเกร็ดเล็กๆ แต่สำคัญมาฝาก เรื่องก็คือ เมื่อสัตว์เลี้ยงของท่านถูกสัตว์ที่สงสัยว่าเป็นพิษสุนัขบ้ากัด ให้รีบทำความสะอาดแผลเบื้องต้น และใส่ยาฆ่าเชื้อ เช่น ทิงเจอร์ เบตาดีน หรือแอลกอฮอล์ เป็นต้น แล้วรีบพาไปพบสัตวแพทย์ ผู้สามารถแนะนำได้ว่า ท่านควรทำอย่างไรบ้าง
ส่วนสัตว์ที่มากัดให้ท่านจับขังไว้และสังเกตอาการไม่น้อยกว่า 10 วันครับ แต่ถ้าท่านทั้งหลายโดนสัตว์ที่สงสัยว่าเป็นพิษสุนัขบ้ากัด ให้รีบทำความสะอาดแผล ใส่ยาฆ่าเชื้อดังกล่าว แล้วให้รีบไปพบแพทย์นะครับ ไม่ต้องมาพบสัตวแพทย์ให้ฉีดยาให้นะผมเจออยู่บ่อยๆ ครับ ผมฉีดยาให้ท่านไม่ได้นะครับ ฉีดไม่เป็นแล้วก็ผิดกฎหมายด้วย ท่านจะได้ไม่ต้องเสียเวลา ยิ่งช้าก็ยิ่งมีโอกาสติดโรคมากขึ้นครับ
เรื่องกฎหมาย
1. ผู้ใดฝ่าฝืนไม่นำสัตว์ไปรับการฉีดวัคซีน หรือไม่แสดงป้ายการรับวัคซีนพิษสุนัขบ้าไว้ที่ตัวสัตว์ต้องระวางโทษปรับไม่เกิน 200 บาท
2. ผู้ใดมีเครื่องหมายแสดงว่าฉีดวัคซีนปลอม ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 1 เดือน หรือ ปรับไม่เกิน 1,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
3. ผู้ใดไม่แจ้งว่าสุนัขที่เลี้ยงไว้มีอาการโรคพิษสุนัขบ้า หรือสุนัขบ้ากัด หรือไม่ยอมทำลาย สุนัขเป็นโรคพิษสุนัขบ้า หรือไม่กักขังสุนัขที่สงสัยเป็นโรค (ตามที่สัตวแพทย์สั่ง) ต้องระวางโทษ จำคุกไม่เกิน 3 เดือน หรือปรับไม่เกิน 3,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
4. ผู้ใดขัดขวาง หรือไม่อำนวยความสะดวกในการจับสุนัข ไม่มีเจ้าของในที่สาธารณะ หรือต่อการที่สัตวแพทย์เข้าไปสอบถามข้อมูลสุนัข เข้าไปตรวจสุนัขที่สงสัยเป็นโรค หรือทำลาย สุนัขที่เป็นโรคนี้ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 1 เดือน หรือไม่เกิน 1,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ ทราบแล้วก็รีบพาแมวของท่านไปฉีดวัคซีนนะครับ ไม่ทำอาจโดนจับและปรับได้
หมายเหตุ
เชื้อโรค เชื้อไวรัสโรคพิษสุนัขบ้า ( Rhabdovirus)
การติดต่อ โดยการถูกสัตว์ที่เป็นโรคกัด หรือ เลียบาดแผล
การป้องกัน ฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าตามโปรแกรมที่กำหนด
อาการแสดง อารมณ์เปลี่ยนแปลงไปจากปกติ น้ำลายยืด เสียงร้องเปลี่ยน ม่านตาขยาย เดินโซเซเลื่อนลอย แบบดุร้าย จะกัด แทะสิ่งต่าง ๆ แม้แต่ตัวเองหรือเจ้าของก็ตาม หรือแบบซึมผิดปรกติ สุดท้ายโคม่า เป็นอัมพาต และเสียชีวิตทั้งสองแบบ
การฆ่าเชื้อ ซากสัตว์ที่เหลือจากการตัดหัวส่งตรวจให้ฝังดินลึกประมาณ 50 เซนติเมตรม มีดที่ใช้ตัดหัวสัตว์ เครื่องมือที่ใช้ต้องต้มให้เดือด 30 นาทีเพื่อฆ่าเชื้อ และบริเวณที่ตัดหัวสัตว์ต้องล้างทำความสะอาดด้วยผงซักฟอกหรือน้ำยาฆ่าเชื้อ โรค
เชื้อไวรัสโรคพิษสุนัขบ้า จะเข้าสู่ร่างกายคนหรือสัตว์ทางบาดแผลที่ถูกสัตว์หรือสุนัขที่เป็นโรคพิษสุนัขบ้ากัดโดยตรง หรือน้ำลายสัตว์ไปสัมผัสบริเวณบาดแผลที่ฉีกขาดที่ผิวหนังหรือตามเยื่อเมือกต่างๆของร่างกายเช่น เยื่อเมือกบริเวณปาก ตา จมูก เป็นต้น
แมวที่ถูกสัตว์ที่เป็นโรคพิษสุนัขบ้ากัดเอาระยะฟักตัวของโรคเฉลี่ย 18 วัน ปกติจะพบว่าแมวที่โตเต็มที่แล้วมักจะมีความต้านทานต่อการติดโรคสูงกว่าลูกแมวและระยะฟักตัวของโรคมักจะยาวนานกว่า
อาการระยะเริ่มแรก แมวที่ชอบคลุกคลีกับเจ้าของอาจกัดหรือข่วนเจ้าของโดยเเสดงอาการอารมณ์ฉุนเฉียวฉับพลัน หรืออาจหลบซ่อนตัวในที่มืด
อาการระยะตื่นเต้น แมวจะเริ่มมีอาการกล้ามเนื้อสั่น กล้ามเนื้อเริ่มทำงานไม่สัมพันธ์กัน ตามด้วยอาการทางระบบประสาท ดุร้ายถ้ากักขังจะแสดงอาการท่าทีพร้อมที่จะกัดหรือข่วนโดยเฉพาะเมื่อมีวัตถุเคลื่อนไหวผ่าน และมีอาการกลืนลำบาก น้ำลายไหลเนื่องจากเกิดอัมพาตของกล้ามเนื้อที่เกี่ยวกับการเคี้ยวและการกลืน โดยทั่วไประยะนี้จะแสดงอาการประมาณ 2 – 4 วัน ซึ่งเป็นช่วงที่เป็นอันตรายแก่เจ้าของเป็นอย่างมาก หลังจากนั้นจะเข้าสู่ระยะอัมพาต
อาการระยะอัมพาต แมวจะเริ่มแสดงอาการเกิดอัมพาตที่ส่วนท้ายของลำตัวก่อนแล้วแผ่ขยายไปยังส่วนลำตัวและหัว จนเกิดอัมพาตทั่วตัวอย่างรวดเร็วแล้วตายในที่สุด
โดยทั่วไปพบว่าแมวที่เป็นโรคพิษสุนัขบ้าส่วนใหญ่ จะแดงอาการในระยะตื่นเต้นให้เห็นเด่นชัดหรือเรียกว่าเป็นบ้าแบบดุร้ายมากกว่าแสดงอาการในระยะอัมพาตเด่นชัดหรือบ้าแบบซึม
การตรวจโรค
ทำได้โดยการเก็บเนื้อเยื่อสมองไปตรวจหาเชื้อ และนำบางส่วนฉีดเข้าหนูเพื่อยืนยันว่ามีเชื้อแน่นอนหรือไม่ แปลได้ว่าแมวตัวนั้นต้องตายก่อนตรวจอย่างแน่นอน แต่ก็มีวิธีตรวจสอบก่อนที่สัตว์จะเสียชีวิตแล้วเช่นกัน โดยการเก็บน้ำลายไปตรวจ กำลังอยู่ในช่วงการทดลองวิจัยอยู่ครับ แต่เจ้าของอย่าพยายามเสี่ยงเก็บน้ำลายเลย มันอันตรายมากครับ อย่าลืมนะครับว่า เป็นแล้วตายเท่านั้น
เชื้อตัวนี้มีจุดอ่อนคือ ค่อนข้างตายง่าย เพราะเชื้อมีชีวิตอยู่ในซากที่ตายแล้วและแช่ที่ 20 องศาเซลเซียส ได้แค่วันกว่าๆ เท่านั้น ดังนั้น ถ้าสัตว์ตายต้องรีบส่งซากไปตรวจที่เสาวภาตรงถนนพระราม 4 ใกล้โรงพยาบาลจุฬาโดยด่วนที่สุดนะครับ ที่นั่นเขารับชันสูตรซากตลอด 24 ชั่วโมง หรืออาจจจะตัดส่งเฉพาะหัวก็ได้ แต่ผู้รับอาสาตัดหัวสัตว์ต้องไม่มีแผลที่ มือ และต้องใส่ถุงมือยางหนา แล้วจัดการฝังซากสัตว์ให้ลึกประมาณ 50 เซนติเมตร
มีดที่ใช้ตัดหัวสัตว์ เครื่องมือที่ใช้ต้องต้มให้เดือด 30 นาทีเพื่อฆ่าเชื้อ และบริเวณที่ตัดหัวสัตว์ต้องล้างทำความสะอาดด้วยผงซักฟอกหรือน้ำยาฆ่าเชื้อ โรค
มีเกร็ดเล็กๆ แต่สำคัญมาฝาก เรื่องก็คือ เมื่อสัตว์เลี้ยงของท่านถูกสัตว์ที่สงสัยว่าเป็นพิษสุนัขบ้ากัด ให้รีบทำความสะอาดแผลเบื้องต้น และใส่ยาฆ่าเชื้อ เช่น ทิงเจอร์ เบตาดีน หรือแอลกอฮอล์ เป็นต้น แล้วรีบพาไปพบสัตวแพทย์ ผู้สามารถแนะนำได้ว่า ท่านควรทำอย่างไรบ้าง
ส่วนสัตว์ที่มากัดให้ท่านจับขังไว้และสังเกตอาการไม่น้อยกว่า 10 วันครับ แต่ถ้าท่านทั้งหลายโดนสัตว์ที่สงสัยว่าเป็นพิษสุนัขบ้ากัด ให้รีบทำความสะอาดแผล ใส่ยาฆ่าเชื้อดังกล่าว แล้วให้รีบไปพบแพทย์นะครับ ไม่ต้องมาพบสัตวแพทย์ให้ฉีดยาให้นะผมเจออยู่บ่อยๆ ครับ ผมฉีดยาให้ท่านไม่ได้นะครับ ฉีดไม่เป็นแล้วก็ผิดกฎหมายด้วย ท่านจะได้ไม่ต้องเสียเวลา ยิ่งช้าก็ยิ่งมีโอกาสติดโรคมากขึ้นครับ
เรื่องกฎหมาย
1. ผู้ใดฝ่าฝืนไม่นำสัตว์ไปรับการฉีดวัคซีน หรือไม่แสดงป้ายการรับวัคซีนพิษสุนัขบ้าไว้ที่ตัวสัตว์ต้องระวางโทษปรับไม่เกิน 200 บาท
2. ผู้ใดมีเครื่องหมายแสดงว่าฉีดวัคซีนปลอม ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 1 เดือน หรือ ปรับไม่เกิน 1,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
3. ผู้ใดไม่แจ้งว่าสุนัขที่เลี้ยงไว้มีอาการโรคพิษสุนัขบ้า หรือสุนัขบ้ากัด หรือไม่ยอมทำลาย สุนัขเป็นโรคพิษสุนัขบ้า หรือไม่กักขังสุนัขที่สงสัยเป็นโรค (ตามที่สัตวแพทย์สั่ง) ต้องระวางโทษ จำคุกไม่เกิน 3 เดือน หรือปรับไม่เกิน 3,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
4. ผู้ใดขัดขวาง หรือไม่อำนวยความสะดวกในการจับสุนัข ไม่มีเจ้าของในที่สาธารณะ หรือต่อการที่สัตวแพทย์เข้าไปสอบถามข้อมูลสุนัข เข้าไปตรวจสุนัขที่สงสัยเป็นโรค หรือทำลาย สุนัขที่เป็นโรคนี้ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 1 เดือน หรือไม่เกิน 1,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ ทราบแล้วก็รีบพาแมวของท่านไปฉีดวัคซีนนะครับ ไม่ทำอาจโดนจับและปรับได้
หมายเหตุ
เชื้อโรค เชื้อไวรัสโรคพิษสุนัขบ้า ( Rhabdovirus)
การติดต่อ โดยการถูกสัตว์ที่เป็นโรคกัด หรือ เลียบาดแผล
การป้องกัน ฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าตามโปรแกรมที่กำหนด
อาการแสดง อารมณ์เปลี่ยนแปลงไปจากปกติ น้ำลายยืด เสียงร้องเปลี่ยน ม่านตาขยาย เดินโซเซเลื่อนลอย แบบดุร้าย จะกัด แทะสิ่งต่าง ๆ แม้แต่ตัวเองหรือเจ้าของก็ตาม หรือแบบซึมผิดปรกติ สุดท้ายโคม่า เป็นอัมพาต และเสียชีวิตทั้งสองแบบ
การฆ่าเชื้อ ซากสัตว์ที่เหลือจากการตัดหัวส่งตรวจให้ฝังดินลึกประมาณ 50 เซนติเมตรม มีดที่ใช้ตัดหัวสัตว์ เครื่องมือที่ใช้ต้องต้มให้เดือด 30 นาทีเพื่อฆ่าเชื้อ และบริเวณที่ตัดหัวสัตว์ต้องล้างทำความสะอาดด้วยผงซักฟอกหรือน้ำยาฆ่าเชื้อ โรค
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น